एक दिन माली आफ्नो बगैचामा पुग्यो । तर अचम्म त्यहाँ पूरै रुख बिरुवाहरू निराश थिए । डिलमा रोपिएको धुपी सल्लाले निन्याउरो मुख लगाउँदै भन्यो- माली ज्यू, म अब मर्दैछु । माली ले सोध्यो- किन, किन मर्दैछौ? किन बाँच्नु त, आखिर सल्ला भन्दा अग्लो हुन पाए पो बाँच्नुको सार हुन्छ । माली सल्लाको नजिकै गयो, सल्ला पनि खुसी थिएन, सल्लाले भन्यो- माली ज्यू, लालुपाते जस्तै रङ्गीन फूल फुल्न पाए पो बाँच्नुको सार हुन्छ, यसरी बेरङ्गी भएर के बाँच्नु ? मत अब मर्ने सोच्दैछु । माली लालुपाते नजिकै गयो, लालुपाते पनि खुसी थिएन निराश चेहरामा लालुपातेले भन्छ- अङ्गुर जस्तै रसिलो फल दिन पाए पो बाँच्नुको औचित्य हुन्छ, यस्तो फल बिनाको फुलको के काम, शायद म केही दिनमा संसार छोडेर जान्छु होला । ऊ अङ्गुरको नजिकै गयो, अङ्गुरको पनि हालत खराब थियो, मसिनो स्वरमा अङ्गुरले बोल्यो,धुपी जस्तै सधैं हरियो भएर उभिन पाए पो बाँच्नुको अर्थ हुन्छ, यस्तो लहरो भएर अरूको भरमा के जिन्दगी जिउनु ? शायद एक दुई दिन पनि हजुरले मलाई यहाँ देख्न पाउनुहुन्न । माली दिक्क भयो, एकै छिनमा उसले भुइँतिर हेर्यो भुइँमा दुँबो मज्जा सँज मौलाएको थियो, दूबो अरु जस्तो दुखी र निराश पनि थिएन । मालीले दुबोलाई सोध्यो तिमी किन खुसी छौ, बगैचाका अरू बोट बिरुवाहरू त निक्कै दुखी छन त ? दूबोले मुसुक्क हाँस्दै भन्यो- म खुसी छु किनकी मैले कहिलै पनि आफूलाई अरूसँग तुलना गर्दिन । म जस्तो छु त्यस्तैमा खुसी छु र आफू हुनुमा म गर्व गर्छु । मलाई लाग्छ कि मालीले मलाई रोप्ने निर्णय गरे किनकी उनले मबाट केही चाहन्थे, यदी उनले धुपी,लालुपाते,अङ्गुर अथवा गुलाव चाहेका भए त मेरो ठाउँमा तिनै रुख रोप्नु पर्ने नि,किन मलाई नै रोपे ? किनकी मसँग त्यस्तो कुरा छ जो अरूसँग छैन । यसर्थ म अरू जस्तो बन्न खोज्दिन। म जस्तो छु त्यस्तै बनिरहन्छु र यसैमा म खुसी पनि छु । जब म जे होइन त्यो बन्न खोज्छु, त्यो आफ्नै बिनास निम्त्याउने सोच बाहेक अरू केही होइन । तिमी जस्तो छौ त्यही स्वरुपमा स्वीकार गर्छौ र आफ्ना गुण तथा विषेशताहरू लाई मलजल गर्छौ भने तिमी संसारकै उक्रिष्ट सिर्जना बन्छौ, जब तिमी अरूको नक्कल गर्न खोज्दछौ तिमी कहिलै पनि सन्तुष्ट र उत्कृष्ट बन्न सक्दैनौ । भनिन्छ नि नमिठो आवाज नै भए पनि आवाजमा आफ्नो मौलिकता भएकाले काग सधैं स्वतन्त्र हुन्छ तर तर अरूको आवाज नक्कल गर्न खोज्ने सुगा सधैं पिञ्जडामा कैद हुनुपर्छ । आफू जे होइन त्यो बन्न खोज्ने बहानामा कैयौँले आफ्नो वास्तविक स्वरुपको हत्या गरिरहेका छन । जब लालुपाते लालिगुराँस बन्न खोज्दछ तब नत त्यो लालीगुराँस बन्छ नत लालुपाते नै रहन्छ ।
Sunday, May 11, 2025
आफ्नो महत्व चिनौ
एक दिन माली आफ्नो बगैचामा पुग्यो । तर अचम्म त्यहाँ पूरै रुख बिरुवाहरू निराश थिए । डिलमा रोपिएको धुपी सल्लाले निन्याउरो मुख लगाउँदै भन्यो- माली ज्यू, म अब मर्दैछु । माली ले सोध्यो- किन, किन मर्दैछौ? किन बाँच्नु त, आखिर सल्ला भन्दा अग्लो हुन पाए पो बाँच्नुको सार हुन्छ । माली सल्लाको नजिकै गयो, सल्ला पनि खुसी थिएन, सल्लाले भन्यो- माली ज्यू, लालुपाते जस्तै रङ्गीन फूल फुल्न पाए पो बाँच्नुको सार हुन्छ, यसरी बेरङ्गी भएर के बाँच्नु ? मत अब मर्ने सोच्दैछु । माली लालुपाते नजिकै गयो, लालुपाते पनि खुसी थिएन निराश चेहरामा लालुपातेले भन्छ- अङ्गुर जस्तै रसिलो फल दिन पाए पो बाँच्नुको औचित्य हुन्छ, यस्तो फल बिनाको फुलको के काम, शायद म केही दिनमा संसार छोडेर जान्छु होला । ऊ अङ्गुरको नजिकै गयो, अङ्गुरको पनि हालत खराब थियो, मसिनो स्वरमा अङ्गुरले बोल्यो,धुपी जस्तै सधैं हरियो भएर उभिन पाए पो बाँच्नुको अर्थ हुन्छ, यस्तो लहरो भएर अरूको भरमा के जिन्दगी जिउनु ? शायद एक दुई दिन पनि हजुरले मलाई यहाँ देख्न पाउनुहुन्न । माली दिक्क भयो, एकै छिनमा उसले भुइँतिर हेर्यो भुइँमा दुँबो मज्जा सँज मौलाएको थियो, दूबो अरु जस्तो दुखी र निराश पनि थिएन । मालीले दुबोलाई सोध्यो तिमी किन खुसी छौ, बगैचाका अरू बोट बिरुवाहरू त निक्कै दुखी छन त ? दूबोले मुसुक्क हाँस्दै भन्यो- म खुसी छु किनकी मैले कहिलै पनि आफूलाई अरूसँग तुलना गर्दिन । म जस्तो छु त्यस्तैमा खुसी छु र आफू हुनुमा म गर्व गर्छु । मलाई लाग्छ कि मालीले मलाई रोप्ने निर्णय गरे किनकी उनले मबाट केही चाहन्थे, यदी उनले धुपी,लालुपाते,अङ्गुर अथवा गुलाव चाहेका भए त मेरो ठाउँमा तिनै रुख रोप्नु पर्ने नि,किन मलाई नै रोपे ? किनकी मसँग त्यस्तो कुरा छ जो अरूसँग छैन । यसर्थ म अरू जस्तो बन्न खोज्दिन। म जस्तो छु त्यस्तै बनिरहन्छु र यसैमा म खुसी पनि छु । जब म जे होइन त्यो बन्न खोज्छु, त्यो आफ्नै बिनास निम्त्याउने सोच बाहेक अरू केही होइन । तिमी जस्तो छौ त्यही स्वरुपमा स्वीकार गर्छौ र आफ्ना गुण तथा विषेशताहरू लाई मलजल गर्छौ भने तिमी संसारकै उक्रिष्ट सिर्जना बन्छौ, जब तिमी अरूको नक्कल गर्न खोज्दछौ तिमी कहिलै पनि सन्तुष्ट र उत्कृष्ट बन्न सक्दैनौ । भनिन्छ नि नमिठो आवाज नै भए पनि आवाजमा आफ्नो मौलिकता भएकाले काग सधैं स्वतन्त्र हुन्छ तर तर अरूको आवाज नक्कल गर्न खोज्ने सुगा सधैं पिञ्जडामा कैद हुनुपर्छ । आफू जे होइन त्यो बन्न खोज्ने बहानामा कैयौँले आफ्नो वास्तविक स्वरुपको हत्या गरिरहेका छन । जब लालुपाते लालिगुराँस बन्न खोज्दछ तब नत त्यो लालीगुराँस बन्छ नत लालुपाते नै रहन्छ ।
Saturday, April 19, 2025
पहिचान नगुमाउनु होस
एकजना मान्छेले एकदिन एउटा कुखुराको भाले किनेर ल्याएछ। त्यो भालेलाई मार्न कसरि मार्ने के बहाना बनाएर मार्ने त भनेर योजना बनायछ ।मालिक भाले समक्ष गएर भनेछ त भोलिदेखि बिहानै बिहानै बास्ने छैनस बासिस भने म तलाई मारिदिनेछु। भालेले हुन्छ म बास्दिन हजुरले जे भन्नुहुन्छ त्यहि मान्छु ।अर्को दिन बिहान मालिकले ध्यान दि राखेको थियो बास्छ कि नाइ भनेर। भाले बासेन तर सधै जसो पखेटा फट्फट मात्रै गरायो ।अर्को दिन मालिकले अर्को चेतावनी दियो भोलिदेखि पखेटा पनि फटपट गराउने छैनस नत्र मारिदिनेछु ।भाले हुन्छ मालिक गराउदिन भन्यो ।अर्को दिन बिहान बास्ने समयमा ईमान्दार पुर्वक फखेटा फटफटाएन तर तनक्क घाटि भने तन्कायो ।मालिक परिसान हुदै अर्को आदेश जारि गर्यो भोलि तैले घाटि पनि तन्काउने छैनस बुझिस? अर्को दिन भाले केहि नगरि पोथि जस्तै भएर चुपचाप बस्यो। मालिक लाई छट्पटी भयो । अबत भालेले गर्नै नसक्ने काम लगाउछु अनि काम बन्छ । मालिकले भन्छ भोलि तैले अन्डा दिनुपर्छ नभए मारिदिन्छु।अब भालेले आफ्नो मृत्यु निश्चिति सम्झ्यो र धेरै रुन लाग्यो । मालिकले सोध्यो के भयो ? मृत्युको डरले रुदै छस?भालेको जवाफ निकै सुन्दर र सार्थक थियो । भन्न लाग्यो होईन म यसकारण रुदैछु कि अन्डा दिन नसकेर मर्नुभन्दा सुरुमै एक पटक बासेरै मरेको भए हुनिरैछ बिहान बास्नु मेरो पहिचान र अस्तित्व हो मैले सबैकुरा त्यागेर मालिकको कुरा मान्दै गए ।जस्को नियत जसरि पनि मार्नेनै छ भने उस्को अगाडि समर्पण होईन संघर्ष गर्नुपर्दोरहेछ ।आफ्नो अस्तित्व सम्मान पहिचान जोगाउन संघर्ष गर्नुपर्दछ मृत्यु सास्वत छ बाचुन्जेल कसरि बाच्ने हामिले सोच्ने हो।
Thursday, December 19, 2024
आश गरेर बस्नु भन्दा कर्म मा बिस्वास गर्नुस
एउटा किसानको सुन्दर मकैबारी थियो । त्यस मकैबारीमा एक भँगेराले गुँड बनाएर आफ्ना बचेँरा हुर्काइरहेको थियो । समय बित्दै गयो, मकै बाली पनि बिस्तारै छिप्पिएर स्याहार्ने बेला हुन थाल्यो । एक दिन भँगेराको बच्चाले आफ्नी आमालाई भने-" आमा आमा, अब त किसानले मकै बाली स्याहार्ने बेला पनि भयो अब हामी गुँड छोडेर टाढा जानु पर्छ है । अब हामी यहाँ बस्नु सुरक्षित हुन्न ।" कुरा सुनेर आमा भँगेरीले भनी-" छोरा छोरी हो तिमीहरू न आत्तिओ । किनकी अहिले नै गुँड छाडी हाल्नु पर्ने जरुरी छैन ।"
Sunday, December 15, 2024
जिउनु को आनन्द लिनुहोस
Tuesday, November 5, 2024
धैर्यताले मात्र प्राप्ती मिल्छ !
एउटै रुखको हाँगामा दुवै अम्बा सँगै झुण्डिएका छन् । तिनीहरूमध्ये एउटा पहिले नै पाकेको छ, जबकि अर्को पकाउन थप समय लाग्न सक्छ। प्रकृतिले यी अम्बाहरु मार्फत महत्त्वपूर्ण पाठ दिन्छ।
Saturday, October 5, 2024
सफल व्यक्तिहरूका कौशल र रणनीतिहरू
एकपटक एउटा फर्निचर व्यवसायीलाई एउटा कुशल काठ काट्ने मिस्त्रीको आवश्यकता पर्यो। कामका लागि दुईजना मिस्त्रीले आवेदन गरे, र व्यवसायीले तीमध्ये एकलाई छनोट गर्नुपर्ने भयो। कसलाई रोज्ने भनेर निर्णय गर्न व्यवसायीले एउटा सानो प्रतिस्पर्धा आयोजना गरे।
व्यवसायीले दुवै जनालाई एक-एकवटा बन्चरो दिँदै भने, "तिमीहरूले १५ मिनेटभित्र यो काठको मुढा काट्नुपर्छ। जो कुशलतासाथ काम गर्छ, उसलाई म जागिर दिन्छु।"
पहिलो प्रतिस्पर्धीले बन्चरो उठाए, र तुरुन्तै काठ काट्न थालिहाले। उनी जोरले बन्चरो चलाउँदै फटाफट काम गर्न लागे। उनको आत्मविश्वास उच्च थियो, किनकि केही मिनेटमै आधा मुढा काटिसकेका थिए। दोस्रो प्रतिस्पर्धी, भने, सुरुमा काठ काट्न लागेनन्। उनी शान्त भावले बन्चरो धार लगाउन थाले। करिब १० मिनेट बन्चरो धारिलो बनाउनमै बिताए।
पहिलो प्रतिस्पर्धीले निरन्तर परिश्रम गरिरहे, तर दोस्रो प्रतिस्पर्धीको ध्यान भने धारिलो बन्चरो बनाउनमा थियो। १० मिनेटपछि, जब उनको बन्चरो अत्यन्तै धारिलो भयो, उनले छिट्टै काठ काट्न थालिहाले। अब, उनले केहि मिनेटमै मुढा सहजै काटेर सकिसके, जबकि पहिलो प्रतिस्पर्धीको बन्चरो भने धमिलो भइसकेको थियो, र उनले काठ पूर्ण रूपमा काट्न सकिरहेका थिएनन्।
अन्ततः, व्यवसायीले सुझबुझ, धैर्यता, र तयारीलाई महत्त्व दिएर दोस्रो प्रतिस्पर्धीलाई जागिर दिए।
यस कथाले हामीलाई एउटा गहिरो सन्देश दिन्छ: सफलता मात्र कठोर परिश्रमले प्राप्त हुँदैन, यसको लागि सिप, सुझबुझ, र पूर्व तयारीको महत्त्व धेरै हुन्छ। धेरै पटक, हामी प्रतिस्पर्धा गर्न या परीक्षा दिन तात्तिन थाल्छौँ, तर तयारीको सही रणनीति बनाउँदैनौं। धारिलो बन्चरो बिना, कति नै समय र शक्ति खर्चिए पनि सफलता दूर रहन्छ।
आफ्नो प्रतिस्पर्धामा अग्रता लिनका लागि, यसरी तयारी गर्नु जरुरी हुन्छ:
1. समय व्यवस्थापन: समयको महत्त्व बुझ्नुहोस्।
2. स्वास्थ्यको ख्याल: मानसिक र शारीरिक रूपमा आफूलाई तयार गर्नुहोस्।
3. आवश्यक सामग्रीको सङ्कलन: सही उपकरणले काम सजिलो बनाउँछ।
4. योग, ध्यान, र प्राणायाम: तपाईंलाई शान्त र फोकस गराउँछ।
5. सही पाठ्यक्रम र प्रशिक्षकको छनोट: सही दिशा आवश्यक छ।
सफल व्यक्तिहरूका कौशल र रणनीतिहरू सिकेर, तपाईं पनि आफ्नो जीवनका प्रतिस्पर्धाहरूमा बाजी मार्न सक्नुहुन्छ। सफलतामा आफूलाई तेज बनाउनुहोस्, धैर्यता राख्नुहोस्, र सही तयारी गर्न कहिल्यै नचुक्नुहोस्।
विजयादशमीको शुभकामना ! दुर्गा भवानीले तपाईँको मार्गमा विजयको रेखा खिचून्।
२०८१ आश्विन १९ गते शनिवार