पहिचान नगुमाउनु होस

एकजना मान्छेले एकदिन एउटा कुखुराको भाले किनेर ल्याएछ। त्यो भालेलाई मार्न  कसरि मार्ने के बहाना बनाएर मार्ने त भनेर योजना बनायछ ।मालिक भाले समक्ष गएर  भनेछ त भोलिदेखि बिहानै बिहानै बास्ने छैनस बासिस भने म तलाई मारिदिनेछु। भालेले हुन्छ म बास्दिन हजुरले जे भन्नुहुन्छ त्यहि मान्छु ।अर्को दिन बिहान मालिकले ध्यान दि राखेको थियो बास्छ कि नाइ भनेर। भाले बासेन तर सधै जसो  पखेटा फट्फट मात्रै गरायो ।अर्को दिन मालिकले अर्को चेतावनी दियो भोलिदेखि पखेटा पनि फटपट गराउने छैनस नत्र मारिदिनेछु ।भाले हुन्छ मालिक गराउदिन भन्यो ।अर्को दिन बिहान बास्ने समयमा ईमान्दार पुर्वक फखेटा फटफटाएन तर तनक्क घाटि भने तन्कायो ।मालिक परिसान हुदै अर्को आदेश जारि गर्यो भोलि तैले घाटि पनि तन्काउने छैनस बुझिस? अर्को दिन भाले केहि नगरि पोथि जस्तै भएर चुपचाप बस्यो। मालिक लाई छट्पटी भयो । अबत भालेले गर्नै नसक्ने काम लगाउछु अनि काम बन्छ । मालिकले भन्छ भोलि तैले अन्डा दिनुपर्छ नभए मारिदिन्छु।अब भालेले आफ्नो मृत्यु निश्चिति सम्झ्यो र धेरै रुन लाग्यो । मालिकले सोध्यो के भयो ? मृत्युको डरले रुदै छस?भालेको जवाफ निकै सुन्दर र सार्थक थियो । भन्न लाग्यो होईन म यसकारण रुदैछु कि अन्डा दिन नसकेर मर्नुभन्दा सुरुमै एक पटक बासेरै मरेको भए हुनिरैछ बिहान बास्नु मेरो पहिचान र अस्तित्व हो मैले सबैकुरा त्यागेर मालिकको कुरा मान्दै गए ।जस्को नियत जसरि पनि मार्नेनै छ भने उस्को अगाडि समर्पण होईन संघर्ष गर्नुपर्दोरहेछ ।आफ्नो अस्तित्व सम्मान पहिचान जोगाउन संघर्ष गर्नुपर्दछ मृत्यु सास्वत छ बाचुन्जेल कसरि बाच्ने हामिले सोच्ने हो।

Read more ...

आश गरेर बस्नु भन्दा कर्म मा बिस्वास गर्नुस

एउटा किसानको सुन्दर मकैबारी थियो । त्यस मकैबारीमा एक भँगेराले गुँड बनाएर आफ्ना बचेँरा हुर्काइरहेको थियो । समय बित्दै गयो, मकै बाली पनि बिस्तारै छिप्पिएर स्याहार्ने बेला हुन थाल्यो । एक दिन भँगेराको बच्चाले आफ्नी आमालाई भने-" आमा आमा, अब त किसानले मकै बाली स्याहार्ने बेला पनि भयो अब हामी गुँड छोडेर टाढा जानु पर्छ है । अब हामी यहाँ बस्नु सुरक्षित हुन्न ।" कुरा सुनेर आमा भँगेरीले भनी-" छोरा छोरी हो तिमीहरू न आत्तिओ । किनकी अहिले नै गुँड छाडी हाल्नु पर्ने जरुरी छैन ।"

 त्यो दिन आमा भँगेरी चारा खोज्न गई । दिउँसो किसान मकैबारीमा आयो र भन्यो-"भोलि मेरा सबै छिमेकिहरूलाई बोलाएर मकै बाली स्याहार्नु पर्‍यो ।" बच्चाहरूले किसान बोलेको सुने,उनिहरूलाई पूर्ण विश्वास भयो कि आफूहरूले आमालाई गुँड सर्न दिएको सुझाब शत प्रतिशत ठीक छ । तैपनी आमाले किन गुँड सर्ने बेला भएको छैन भनेकी होलिन । उनिहरू अचम्म परे । बेलुकी आमा आइन बचेँराहरूले सुनाए-"आमा आमा, किसानले भोलि छिमेकिहरू बोलाएर मकै स्याहार्ने भनेको छ, हामी अब ठाउँ छोड्नु पर्छ ।" आमा भँगेरीले प्रतिप्रश्न गरी-"छिमेकी ??" बचेँराले भने "अँ ।"

 आमा भँगेरी आज पनि ढुक्कका साथ बोली-"तिमीहरू न आत्तिओ छोराछोरी हो,अहिले नै गुँड सर्नु पर्ने कुनै जरुरी छैन ।" नभन्दै भोलिपल्ट किसानले हिजो भने बमोजिम कोही पनि छिमेकी मकै स्याहार्न आएनन । केही दिन पछी फेरि किसान बारीमा आएर बर्बरायो - "अब त साह्रै ढिला भयो, भोलि सबै आफन्त र दाजुभाइहरूलाई बोलाएर मकै बाली स्याहार्नु पर्‍यो ।" भँगेराका बचेँराले किसानका कुरा सुने । साँझ आफ्नी आमालाई सँग बिन्ती गरेँ-"आमा आमा, अब त अति भो । किसानले आज आफन्त र दाजुभाइ बोलाएर बाली काट्ने भनेको छ । अब हामी यहाँ बस्नु हुन्न । छिटो भन्दा छिटो गुँड छोडेर जाऔँ ।" भँगेरीले प्रतिप्रश्न गरी "दाजुभाइ र आफन्त ??" बचेँराले भने-"अँ ।"

 आमा भँगेरी मुस्कुराएर भनी-"चिन्ता नमान छोराछोरी हो जे भए पनि म तिमीहरूकी आमा हुँ, के मैले कुरा बुझ्दिन होला र ? के म लाटी छु होला र ? लेखेर राख कि भोलि कोही पनि बाली काट्न आउनेवाला छैन, त्यसैले अहिले नै भागेर कतै जानु जरुरी छैन, ढुक्क भएर सुत  ।" बच्चाहरूले कुरै बुझ्न सकेनन आमाको । 

२/४ दिन पछी फेरि किसान बारीमा आयो र हात टाउकोमा राख्दै बर्बरायो-"अब त अति भो, कसैले पनि मलाई मद्दत गर्न आएनन, अब भोलि आँफैले मकै बाली स्याहार्न सुरु गर्नु पर्‍यो ।"

 बेलुका बच्चाहरूले आमालाई सुनाए-"आमा आमा भोलि त किसान आँफै बाली काट्न आउने भनेको छ , के अझै हामी गुँड छोडेर जाने बेला भएको छैन ?" यो चोटि आमा भँगेरीले ठूला ठूला आँखा बनाई र भनी -"ए हो र ? त्यसो पो भन्यो किसानले ? भनेपछी भोली ऊ आँफै आउने रे ? लौ लौ तयार होउ, अब चाँही साँच्चिकै गुँड छोड्ने बेला भयो ।" नभन्दै भोलि पल्ट्ट किसानले सबै मकैका बोट एक एक काटेर बाली भित्र्याउन थाल्यो भने उता भँगेराको परिवारले पनि आफ्नो गुँडलाई बिहानै अन्य सुरक्षित स्थान तर्फ सारिसकेको थियो। यो सबै घटनाक्रम नजिकबाट देखेका भँगेराका बच्चाहरू आफ्नी आमाले बुद्धिमता पूर्वक चालेका कदमहरूका साक्षी थिए । उनिहरूले जिज्ञासा पूर्वक सोधे -"आमा आमा, तपाईंले छिमेकी र दाजुभाइ बाली भित्र्याउन आउँछन भन्दा पत्याउनु भएन तर किसान स्वयम आउछु भन्दा किन पत्याउनु भयो ?" आमा भँगेरिले हाँस्दै जवाफ दिई, -"छोरा छोरी हो हामीले कहिलै पनि अरुको बाटो कुर्नु हुन्न अरुको आशामा बस्ने मान्छेले प्राय: धोका र निराशा सिवाय केही पाउदैन तर जसले आँफै सकृयता देखाउँछ र आफ्नो पाखुरीमा विश्वाश गर्छ हो त्यसैले मात्र आँटेको काममा सफलता पाउँछ । मलाई थाहा छ नि यी मान्छेहरू कति धोकेवाज हुन्छन भन्नेकुरा । मैले धेरै पटक देखेको छु कि कुनै काम गर्नको लागि अरुको बाटो मात्र हेरिरहने, अरुको मात्र मुख ताकिरहने । अरुले गरिदेला र खाउँला भनेर बस्ने आफूले चाँही सिन्को पनि नभाच्ने मान्छेले आखिरीमा निराशाको उपहार बाहेक अरु केही पाउदैन । जसले आफूलाई साथ दिन्छ उसलाई इश्वरले पनि साथ दिन्छन । " आफ्नी आमाको कुरा सुनेर भँगेरीका बच्चाहरू दङ्ग परे ।

 हो, हामी अरुको भर पर्नु पर्छ तर अरुको मात्र भर पर्नु हुन्न । ख्याल गर्नुस् है मेरो भनाइमा भिन्नता छ । हामी अरुको भर पर्नु पर्छ तर अरुको मात्रै भर पर्नु हुन्न । मुख्य कुरा त आफू हो ।जब सम्म आँफै सकृयता देखाइदैन तब सम्म केही पनि काम हुन सक्दैन । आँफै होला या त अरुले गरिदेला भनेर पर्खेर मात्र बस्ने हो भने केही पनि हुनेवाला छैन । आफ्नो लागि आँफै तम्तयार हुनुपर्छ,आफै उठ्नुपर्छ,आँफै जुट्नुपर्छ । तिम्रो पेटको लागि अरुले खाइदिएर पुग्दैन, तिम्रो स्वास्थ्यका लागि अरुले योगा गरिदिएर हुँदैन,तिम्रो शरीरको लागि अरुले जिम गरिदिएर हुँदैन । तिम्रो रोगको लागि अरुले अस्पतालमा सुतेर हुँदैन । अनि तिम्रो भबिश्यको लागि अरुले चिन्ता लिएर हुन्छ त ? तिमी आँफैले चिन्ता लिनु पर्छ , तिमी आँफैले प्रयास गर्नु पर्छ । शक्तिशाली जङ्गलको राजा भनेर के गर्नु प्रयास नगरेसम्म त सिंहकै मुखमा पनि शिकार आएर पस्दैन । मिहिनेत नै नगरिकन सित्तैमा मुखमा आउने त केवल झिङा मात्र हो । झिङा... सफलताको लागि त मिहिनेत गर्नु पर्‍यो नि भाई आँफैले ।

Read more ...

जिउनु को आनन्द लिनुहोस

एक दिनको कुरा हो जङ्गलमा हिड्दै गर्दा एक कुकुरले अचानक बाटो बिराउँछ । बीच जङ्गलमा बाटो बिराएपछी एता उता दौडिदा दौडिदै उसले आफू भन्दा केही पर मात्र एक डर लाग्दो बाघ सिङ्गै खाउँला जस्तो गर्दै आफूतिर नै आइरहेको देख्छ । बाघलाई देख्दा बित्तिकै डरले गर्दा झन्डै उसको श्वास रोकिन्छ उसले मनमनै सोच्छ-"लौ बर्बाद भयो आज यत्तिकै बाघको शिकार होइने भैयो । त्यसपछी उसले आफ्नो अगाडि केही सुकेका हड्डीहरू देख्छ ।  

अनि कुकुर बाघ आउदै गरेतीर पिठ्यु फर्काएर बस्यो र हड्डिहरु चुस्न लाग्यो ।र ठूलो स्वरमा बोल्न थाल्यो,

"वाह!बाघको मासु खानुको माज्जानै अलग छ अझै एउटा पाए त भोज नै हुने थियो नि"अनि उस्ले जोरले डकार मार्यो ... अनि बाघले सोच्न लाग्यो।

अब त्यो कुकुरले बाघतिर आफ्नो पिठ्यू फर्काएर तिनै सुकेका हड्डीहरू चुस्न थाल्दछ र चर्को चर्को स्वरमा भन्छ आहा बाघको मासु खानुको त मजा नै अलग छ भन्या, अझ एउटा सिङ्गो बाघ खान पाए त मोजै मोज हुने थियो । यति भनेर उसले लामो डकार छोड्छ । यतिन्जेल बाघले कुकुरका हरेक शब्द शब्द सुनिरहेको थियो, यति सुनेपछी उसले मनमनै सोच्छ आमै यो कुकुर चानचुने रहेनछ, यसले त बाघै खान्छु भन्छ । भैगो यहाँबाट ज्यान जोगाएर भाग्नुपर्यो" यति सोचेर बाघ त्यहाँबाट कुलेलम ठोक्छ । यो सब गतिबिधी एउटा बाँदरले रुखमा बसेर हेरिरहेको थियो । एउटा निरिह कुकुरले बाघलाई छक्याएको देखेर उसले मनमनै यो सब कुरा बाघलाई लगाइदिने र यही गुनले गर्दा बाघ सँग आफ्नो दोस्ती गाँस्ने सोच बनाउँछ ।

यति सोचेर बाँदर तुरुन्तै रुखबाट झरेर बाघ भएको ठाउँतिर जान्छ । बाँदर रुखबाट झरेर बाघ भए तिर लागेको देख्दा बित्तिकै कुकुरले अड्कल काट्छ कि यहाँ कुनै लफडा हुँदै छ । जब बाँदर बाघ नजिक पुगेर कसरी कुकुरले उसलाई मुर्ख बनायो भन्ने बारेमा बतायो तब बाघ रिसले चुर हुँदै कुकुरलाई ठाउको ठाउँ खान भनी बाँदरलाई आफ्नो पिठ्युमा बोकेर कुकुर भएको ठाउतिर आउँछ । अघी रुख बाटो झरेको बाँदरलाई बाघको पिठ्यूमा चढेर आफूतिर आउंदै गरेको देखेपछी फेरि एक पटक कुकुरको सातो उड्छ तर उसले झट्पट आइडिया लगाउछ । 

कुकुरले फेरि आफूतिर आउँदै गरेको बाघतिर अघिको जस्तै पिठ्यू फर्काउदै चर्को स्वरमा भन्छ-" यो बाँदरलाई छिट्टो एउटा बाघलाई फँसाएर ल्याएर आइज भनेको यतिका बेर भो अझै ल्याउदै न बा । आफूलाई भोकले सिङै बाघ निलूँ जस्तो भैराछ ।" यति शब्द सुन्न मात्र बाघले के पाएको थियो पिठ्यूमा बोकेर ल्याएको बाँदरलाई भुइमा मिल्क्याएर ऊ त्यहाँबाट दश कोस टाढा भाग्छ । यसरी दुबै परिस्थितीमा कुकुरले आफ्नो ज्यान जोखिममा पर्नबाट जोगाउँछ । यो कथाको मूल मर्म यो हो कि कडा मेहेनत भन्दा स्मार्ट तरिका अपनाउनुहोस।। समस्यादेखि नभाग्नुहोस किनकी कुनै पनि समस्या तपाईंभन्दा ठूलो हैन, सधैं यो बुझ्नुहोस् कि समस्या कहिलै एक्लै आउँदैन यसले समाधान पनि सधैं आफूसङै ल्याएको हुन्छ ।

त्यसैले शिव खेरा भन्छन-"बिजेताहरू कुनै फरक काम गर्दैनन उनिहरू उही काम फरक तरिकाले गर्छन् ।"

Read more ...

धैर्यताले मात्र प्राप्ती मिल्छ !

एउटै रुखको हाँगामा दुवै अम्बा सँगै झुण्डिएका छन् । तिनीहरूमध्ये एउटा पहिले नै पाकेको छ, जबकि अर्को पकाउन थप समय लाग्न सक्छ। प्रकृतिले यी अम्बाहरु मार्फत महत्त्वपूर्ण पाठ दिन्छ।

 जब हामीले आफ्नो वरपरका अरूलाई सफलता हासिल गरेको देख्छौं, हामीले पाएका छैनौं, यसको मतलब हामी असफल छौं भन्ने होइन। यसले मात्र संकेत गर्छ कि हाम्रो लागि सही समय अझै आएको छैन ।

 तसर्थ, हामीले होल्ड गर्नुपर्छ, धैर्य गर्नुपर्छ, र निराशाको सामना गर्नु हुँदैन। हामी हाम्रो आफ्नै पाकेको अवस्थामा पुग्न केहि दिन मात्र टाढा हुन सक्छ।

 सम्झनुहोस्, हाम्रो समय पनि आउनेछ, तर यसको लागि धैर्य र लगनशीलता चाहिन्छ। 

Read more ...

सफल व्यक्तिहरूका कौशल र रणनीतिहरू

 

एकपटक एउटा फर्निचर व्यवसायीलाई एउटा कुशल काठ काट्ने मिस्त्रीको आवश्यकता पर्‍यो। कामका लागि दुईजना मिस्त्रीले आवेदन गरे, र व्यवसायीले तीमध्ये एकलाई छनोट गर्नुपर्ने भयो। कसलाई रोज्ने भनेर निर्णय गर्न व्यवसायीले एउटा सानो प्रतिस्पर्धा आयोजना गरे।

व्यवसायीले दुवै जनालाई एक-एकवटा बन्चरो दिँदै भने, "तिमीहरूले १५ मिनेटभित्र यो काठको मुढा काट्नुपर्छ। जो कुशलतासाथ काम गर्छ, उसलाई म जागिर दिन्छु।"

पहिलो प्रतिस्पर्धीले बन्चरो उठाए, र तुरुन्तै काठ काट्न थालिहाले। उनी जोरले बन्चरो चलाउँदै फटाफट काम गर्न लागे। उनको आत्मविश्वास उच्च थियो, किनकि केही मिनेटमै आधा मुढा काटिसकेका थिए। दोस्रो प्रतिस्पर्धी, भने, सुरुमा काठ काट्न लागेनन्। उनी शान्त भावले बन्चरो धार लगाउन थाले। करिब १० मिनेट बन्चरो धारिलो बनाउनमै बिताए।

पहिलो प्रतिस्पर्धीले निरन्तर परिश्रम गरिरहे, तर दोस्रो प्रतिस्पर्धीको ध्यान भने धारिलो बन्चरो बनाउनमा थियो। १० मिनेटपछि, जब उनको बन्चरो अत्यन्तै धारिलो भयो, उनले छिट्टै काठ काट्न थालिहाले। अब, उनले केहि मिनेटमै मुढा सहजै काटेर सकिसके, जबकि पहिलो प्रतिस्पर्धीको बन्चरो भने धमिलो भइसकेको थियो, र उनले काठ पूर्ण रूपमा काट्न सकिरहेका थिएनन्।

अन्ततः, व्यवसायीले सुझबुझ, धैर्यता, र तयारीलाई महत्त्व दिएर दोस्रो प्रतिस्पर्धीलाई जागिर दिए।

यस कथाले हामीलाई एउटा गहिरो सन्देश दिन्छ: सफलता मात्र कठोर परिश्रमले प्राप्त हुँदैन, यसको लागि सिप, सुझबुझ, र पूर्व तयारीको महत्त्व धेरै हुन्छ। धेरै पटक, हामी प्रतिस्पर्धा गर्न या परीक्षा दिन तात्तिन थाल्छौँ, तर तयारीको सही रणनीति बनाउँदैनौं। धारिलो बन्चरो बिना, कति नै समय र शक्ति खर्चिए पनि सफलता दूर रहन्छ।

आफ्नो प्रतिस्पर्धामा अग्रता लिनका लागि, यसरी तयारी गर्नु जरुरी हुन्छ:

1. समय व्यवस्थापन: समयको महत्त्व बुझ्नुहोस्।

2. स्वास्थ्यको ख्याल: मानसिक र शारीरिक रूपमा आफूलाई तयार गर्नुहोस्।

3. आवश्यक सामग्रीको सङ्कलन: सही उपकरणले काम सजिलो बनाउँछ।

4. योग, ध्यान, र प्राणायाम: तपाईंलाई शान्त र फोकस गराउँछ।

5. सही पाठ्यक्रम र प्रशिक्षकको छनोट: सही दिशा आवश्यक छ।

सफल व्यक्तिहरूका कौशल र रणनीतिहरू सिकेर, तपाईं पनि आफ्नो जीवनका प्रतिस्पर्धाहरूमा बाजी मार्न सक्नुहुन्छ। सफलतामा आफूलाई तेज बनाउनुहोस्, धैर्यता राख्नुहोस्, र सही तयारी गर्न कहिल्यै नचुक्नुहोस्।

विजयादशमीको शुभकामना ! दुर्गा भवानीले तपाईँको मार्गमा विजयको रेखा खिचून्।

२०८१ आश्विन १९ गते शनिवार 

Read more ...

लघुवित्त वित्तीय संस्था को काम कर्तब्य अधिकार

लघुवित्त वित्तीय संस्था को काम कर्तब्य अधिकार :

बैंक तथा वित्तिय संस्था सम्वन्धि ऐन २०७३ परिच्छेद ७, दफा ४९ ले बैंक तथा वित्तिय संस्था का काम, कर्तव्य तथा अधिकार हरु निर्दिष्ट गरेको छ । जसअनुसार लघुवित्त वित्तीय संस्था को काम कर्तब्य अधिकार हरु लाई निम्न वमोजिम निर्धारण गरेको छ :

१. राष्ट्र बैंकले तोकेको सीमाभित्र रही ब्याज वा बिना ब्याजमा निक्षेप स्वीकार गर्ने तथा त्यस्तो निक्षेपको भुत्तानी दिने ।

२. तोकिएबमोजिम कर्जा प्रदान गर्ने ।

३.  राष्ट्र बैंकले तोकिदिएको अबधिसम्म नियमित बचत गरी तोकेको बचत कायम राखेका समुह वा समुहका सदस्यलाइ लघु ब्यबसाय सन्चालन गर्न कुनै चल अचल सम्पति सुरक्षण वा जमानत लिइ वा नलिइ लघु कर्जा दिने ।

४. इजाजतपत्र प्राप्त संस्था वा स्वदेशी तथा बिदेशी संघसंस्था आदिबाट ऋण वा अनुदान प्राप्त गर्ने र त्यस्तो ऋण वा अनुदान लघु कर्जा बितरणमा वा सो कार्यलाइ प्रभावकारी बनाउने कार्यमा प्रयोग गर्ने । कुनै संघसंस्था आदिबाट ऋण वा अनुदान लिनु अघि राष्ट्र बैंकको स्वीकर्ति आबश्यक छ ।

५. लघुकर्जा उपलब्ध गराउनु अगाडी जुन कार्यको लागी कर्जा माग भएको हो सो को मुल्यांकन र सम्भाव्यता पहिचान गर्नु पर्दछ ।

६. न्युन आय भएका ब्यत्तिको आर्थिक स्थितीमा सुधार हुने खालका लघु ब्यबसाय गर्ने ।

७. लघु ब्यबसाय सम्बन्धमा गोष्ठी सञ्चालन गर्ने, परियोजना तर्जुमा प्रशिक्षण दिने, सहयोग गर्ने, प्राबिधिक ज्ञान दिलाउने र आबश्यकताअनुसार प्राविधिक सहयोग जुटाउने ।

८. लघु कर्जा परिचालन सम्बन्धमा समुहलाइ आबश्यक सेवा प्रदान गर्ने ।

९. लघुकर्जा समयमा असुलउपर गर्नेतर्फ आबश्यक कारबाही गर्ने ।

१०. लघुकर्जाको उचित उपयोग भए नभएको सम्बन्धमा अनुगमन गर्ने र उचित प्रयोग नदेखिएमा आबश्यक निर्देशन दिने ।

११. आफु तथा अन्य इजाजतपत्र प्राप्त संस्थाबाट कर्जा लिने ऋणी वा ग्राहकको विवरण, सुचना वा जानकारी राष्ट्र बैंक वा अन्य कुनै इजाजतपत्र प्राप्त संस्थावीच लिनेदिने ।

१२. आफ्नो चल अचल जायजेथा धितो राखी कर्जा लिने तथा जायजेथाको उचित प्रबन्ध गर्ने ।

त्रिभुवन विश्वविद्यालय, कानुन सङ्काय अन्तर्गत स्नातक तह तेश्रो वर्ष  का लागि नेपाल ल क्याम्पस, प्रदर्शनिमार्ग, काठमाण्डौ मा पेश गरिएको शोध पत्र (प्रतिवेदन) : नेपाल मा लघुवित्त क्षेत्रमा रहेका कानुनी व्यवस्था हरु को विषयमा एक अध्ययन (२०७५) बाट साभार गरिएको 

Read more ...